5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu md. 8’de tarım arazilerinin ne şekilde sınıflandırıldığı, büyüklüğünün nasıl belirlendiği, ikinci fıkrasında ise belirlenen asgari büyüklüğe erişmiş tarımsal arazilerin, bölünemez eşya niteliği kazandığı ifade edildikten sonra tarım arazilerinin Bakanlıkça belirlenen büyüklüklerin altında bölünemeyeceği, pay oluşturulamayacağı, Hazine taşınmazlarının satış işlemleri hariç olmak üzere pay ve paydaş adedinin artırılamayacağı, fakat, tarım dışı kullanım izni verilen alanlar ya da çay, fındık, zeytin gibi özel iklim ve toprak ihtiyaçları olan bitkilerin yetiştiği alanlarda arazi özellikleri nedeniyle belirlenen asgari tarımsal arazi büyüklüğünden daha küçük parsellerin oluşması gerekli olduğu takdirde, Bakanlığın uygun görüşü ile daha küçük parsellerin oluşturulabileceği ve yatırım programında yer alan kamu yatırımı projeleri çerçevesinde yapılan zorunlu bölme işlemlerinde Bakanlık onayı aranmayacağını hüküm altına almıştır. Maddenin üçüncü fıkrasında Bakanlıkça belirlenen büyüklüğün altında bölünemeyeceği ve pay ve paydaş sayısının arttırılamayacağı düzenlenerek ortaklığın giderilmesine bir sınırlama getirdiği görülmektedir.
Maddenin değişikliğe uğramadan önceki halinde son fıkrada “Bölünemez büyüklükteki tarım arazilerinin mirasa konu olmaları ve üzerlerinde her ne şekilde gerçekleşmiş olursa olsun birlikte mülkiyetin mevcut olması durumunda, bu araziler ifraz edilemez, payları üçüncü şahıslara satılamaz, devredilemez veya rehnedilemez.” ifadelerine yer verilerek, birlikte mülkiyet durumunda ortaklığın giderilmesi davası açılamayacağı dolaylı olarak düzenlenmişti. 6537 sayılı kanunun 4. maddesi ile ilgili düzenleme kanundan çıkarılmakla, bölünemez büyüklükte olan birlikte mülkiyete tabi tarım arazilerinin üçüncü kişilere satılabilmesinin önü açılmıştır. Elbette bu arazilerin ortaklığın giderilmesi davalarına konu olmaları halinde satış işlemi üçüncü fıkradaki düzenleme göz önünde bulundurularak yapılacaktır. 5403 sayılı Kanun md. 8/A’da ise, tarımsal arazilerin 5403 sayılı Kanuna ekli (1) sayılı listede belirlenen yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerinin altında bölünemeyeceği ve yeter gelirli tarımsal arazilerin ekonomik bütünlüğe sahip olmayan kısımlarının Bakanlığın izni ile satılabileceği düzenlenmiştir. Bu düzenleme ile doğrudan ortaklığın giderilmesi davası açılmasını engellemese de, tarım arazilerinin, kanunda Bakanlıkça belirleneceği belirtilen asgari büyüklüklerin altında kalacak şekilde bölünemeyeceği hüküm altına alınmıştır. Aynı kanun 8/B maddesiyle, terekede bulunan tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal araziler için mülkiyet devrinin asıl olduğu düzenlenmiş, mirasçıların anlaşmaları halinde bir yıl içinde devir işleminin gerçekleştirilmesi, aksi halde 8/C 2’ye göre dava açılmazsa aynı kanunun 8/Ç maddesinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır. 5403 sayılı Kanun md. 8/C-1’de ise, bu kapsamdaki taşınmazların tek bir mirasçıya, yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğünü karşılaması halinde ise birden çok mirasçıya, TMK md. 373 vd. hükümleri doğrultusunda kuracakları aile malları ortaklığına yahut kazanç paylı aile malları ortaklığına, tüm mirasçıların miras payları oranında hissedar olmaları kaydıyla TTK’nın ilgili hükümleri uyarınca kuracakları limited şirkete veya üçüncü kişiye devredebilecekleri düzenlenmiştir.
8/C-2 hükmü incelendiğinde, mirasçıların bu hususta aralarında bir anlaşmaya varamamaları halinde, her bir mirasçının sulh hukuk mahkemesine açacağı dava ile mahkeme, ilgili maddede hüküm altına alınmış olan koşulların varlığını araştırarak, taşınmazların bir yahut daha fazla ehil mirasçıya devrine karar verebilecektir. Mahkemenin devir kararı vermesi halinde aynı kanunun 8/D maddesi uyarınca, ehil gördüğü mirasçıya, geri kalan mirasçıların miras paylarına tekabül eden tutarın mahkeme veznesine depo etmesi için altı ay süre verir. Mirasçının ek süre talebi bulunması halinde, mahkeme altı aylık bir ek süre verebilecektir. Bu süre içinde miras paylarına tekabül eden miktar mahkeme veznesine depo edilmezse, mahkeme taşınmazın açık artırma ile satışına karar verecektir.